Juli 2020 GEWOONBOOT JULIA LEFEBER – origineel artikel lees je hier:
In deze tijden van #socialdistancing, willen we jullie kennis laten maken met al die mensen op de werf. We hebben ze gevraagd om een portie maandagmotivatie en hoe zij de coronatijd doorkomen. Deze week: Joan Kramer van de geWoonboot.
Geboren en getogen in het noordoosten van het land, verhuisde Joan Kramer naar Amsterdam waar ze na een paar jaar gewerkt te hebben op de NDSM een van de eigenaren van de geWoonboot werd. De geWoonboot is een unieke, milieuvriendelijke vergader- en trainingslocatie waar bedrijven komen voor een inspirerende sessie of training . Hierbij staat duurzaamheid centraal , zowel in de techniek en bouw van de boot zelf als de bedrijfsvoering en het inspirerende verhaal van Joan en haar partner Jan.
BEELD: JULIA LEFEBER
Hoi Joan. De boot ligt hier al meer dan een decennium op de werf, kan je daar wat over vertellen?
Die boot is in 2006 gebouwd door een woningcorporatie deltaWonen in Zwolle. Dit was voor de bankencrisis en deze woningcorporatie had het toen goed en was erg gericht op duurzaamheid. Ze wilde een duurzaam woonproduct van de toekomst ontwikkelen en kwamen uit op een duurzame woonboot. Dit idee was ontstaan met in het achterhoofd het opraken van fossiele brandstoffen en het feit dat 25 procent van ons land uit water bestaat en we dat nog niet echt gebruiken om op te wonen. Toentertijd was de visie autarkie wat toen als heel duurzaam werd gezien. Inmiddels is er meer kennis over energiedelen en smartgrids, maar toen ging het er met name om dat je in alles zelf kan voorzien: waterzuivering, energie opwekken, verwarmen. Door de crisis kwam de visie met betrekking tot duurzaamheid iets minder hoog op de agenda bij deltaWonen en uiteindelijk is de boot, door toedoen van Pauline Westendorp overgenomen door De Key in Amsterdam en werd afgemeerd bij de NDSM-werf.
Paulien Westerdorp was samen met Eva de Klerk De Kunststad in de Loods op een duurzame wijze aan het ontwikkelen, en wilde met haar stichting Opgewekt.nu een duurzaamheidsexpositie op de werf organiseren om mensen kennis te laten maken met verduurzaming en hernieuwbare energie. Paulien heeft de boot een aantal jaar met haar stichting ingezet als kenniscentrum voor duurzaamheid. Dit heeft ze gedaan tot 2011 en daar hebben Jan en ik beiden voor haar stichting gewerkt en zo is het balletje gaan rollen.
Wat voor duurzame technieken gebruiken jullie op de geWoonboot?
Op de boot zijn er zonnepanelen waarvan de stroom wordt opgeslagen in accu’s en waarmee met omvormers alle apparaten en verlichting bediend kan worden. Het regenwater wordt opgevangen op het groendak en opgeslagen in een IBC-tank. Met dit regewater spoelen we de toilet door. Het is een heel gesloten system en dat is zo gemaakt dat je van dat water ook weer met UV-filters drinkwater kan maken, maar dat hebben we toch maar afgekoppeld uit veiligheidsoverweging.
We halen ook de verwarming uit het IJ dus we zijn helemaal van het gas af. Er hangt een warmtewisselaar hier in het water, dus we gebruiken een beetje energie van het water in het IJ en op 1,50 diep is het altijd een constante temperatuur. Daar schommelt de temperatuur niet zo mee met de seizoenen, dus die basiswarmte gebruikt de warmtepomp samen met elektriciteit uit de accu’s om de hele vloer van de boot te verwarmen. Het drinkwater komt sinds een jaar van de wal, dus dan tanken we.
DE GEWOONBOOT
En hoe ben je zelf op de NDSM terecht gekomen?
Het is wel grappig want ik kwam per toeval op de NDSM terecht. Ik was hier wel eens geweest, bij Over het IJ en bij Noorderlicht, maar ik kende de geWoonboot ook helemaal niet. Toentertijd was ik al twee jaar aan het freelancen en ik had ik op het moment helemaal geen opdracht. Een vriend van mij werkte bij een bootbemiddeling kantoor in de stad en hij vroeg mij of ik bij hem op kantoor wilde komen flexwerken. Ze kregen in januari al heel veel belletjes en aanvragen voor Koninginnedag. Ik heb me daar toen mee bezig gehouden wat harstikke goed ging. Ik had boten nodig voor de verhuur en kwam uiteindelijk via via bij Jan Huisman terecht. Ik belde hem en hij had twee bootjes die ik kon huren. Deze heb ik uiteindelijk van hem gehuurd en waardoor ik op de geWoonboot terecht kwam, want hij was de beheerder en hier konden we opstappen. Dat was heel leuk en dat klikte meteen. Pas na Koninginnedag werd het mij duidelijk dat Jan nog vrijgezel was, hij kan je vertellen hoe dat ging;)
En van het een kwam het ander.
En nu zijn we sinds 2010 bij elkaar. Dus het is hier begonnen. Toen stopte Paulien met de Stichting en kon ik het stokje overnemen. Ik had nog niet zo veel kennis over duurzaamheid, en met educatie trajecten en subsidie aanvragen had ik geen ervaring . Maar Jan en ik komen allebei uit een ondernemersfamilie en dienstverlening kunnen we wel. Van daaruit is de vergaderlocatie geboren. Onze rolverdeling is dat ik samen met een aantal zzp-ers de programmering duurzaamheid en verhuur verzorg en Jan de technische kant verzorgt.
DE GEWOONBOOT
Echt een team! De afgelopen maanden is het hier wat stiller geweest. Wat heeft je toen voornamelijk beziggehouden?
In het begin, de eerste twee weken van die corona-periode, kregen we alleen maar belletjes met annuleringen. Dat was wel even schakelen, en ook niet zo’n leuke periode want we zagen alle bevestigingen in de agenda in één keer verdampen. Maar toen die storm wat ging liggen genoot ik wel enorm van de stilte hier op de werf en ik was er elke dag. Ik ben toen met mijn eigen moestuintjes begonnen en ook met de werftuintjes waar ik vriendinnen op heb getipt. Ik ben een plattelandsmeisje in de stad en ik mis eigenlijk wel mijn groen; het bos, de natuur. Vandaar dat ik, toen er ruimte kwam, ook ben gaan moestuinieren.
Die rust is toch ook wel fijn! Ben je ook toegekomen aan het lezen van een goed boek?
Ja! Ik ben voor de crisis in contact gekomen met Ilona Buddingh Maas. Zij heeft een heel interessant boek geschreven genaamd ‘Begin met duurzaamheid’. Zij gaf bij ons aan boord al regelmatig trainingen aan mensen die een switch willen maken en duurzaamheid in hun werkende leven willen integreren. Ik was er voor corona zelf te druk voor, maar gezien ik daarna wel meer tijd had ben ik met haar een 10-weekse gestart om mijn eigen duurzame visie scherp te krijgen, dat goed te formulieren en ook heel dicht bij mijzelf te houden. Ik wil die visie scherper maken, omdat het van belang is dat wanneer je een bijdrage wil leveren aan de maatschappij of aan je omgeving op het gebied van duurzaamheid, je weet wat jouw aandeel daarin is. Welk stukje ga jij pakken? Als je dat van jezelf weet, doorhebt wat jou inspireert en motiveert, kan je dat op een langer termijn volhouden. Als iedereen in een samenwerking weet wat zijn of haar stukje is, kan je het samen het geheel bereiken. En dit op basis van gelijkwaardigheid. Dat is waar ik naartoe wil; de wereld een stukje mooier en groener maken.
DE WERFTUINTJES VAN JOAN
Hoe zie jij de toekomst van verduurzaming op de werf?
Wat ik graag zou willen zien met die radicale vergroening op de werf, is dat er meer dingen op het water gebeuren. We kunnen kijken of we kunnen gaan werken met voedselvoorziening en met name naar zilte groente die kunnen groeien op de brakke grond die hier is. Daarnaast kunnen we jammergenoeg enkele stelconplaten niet zomaar uit de grond halen om daar struiken en bomen te planten omdat het vervuilde grond is. Dus we moeten met elkaar nadenken over hoe we dit op een andere manier kunnen doen. Het zou heel mooi zijn als hier een soort lab komt waar we met groene bouwmaterialen zelf dingen kunnen maken. Er zouden zelfs ook kunstwerken van hele rare biologische bouwmaterialen kunnen worden gemaakt, gewoon om te laten zien dat het al kan en wat er mogelijk is.
Zo te horen heb je jezelf wel bezig kunnen houden! Is er ook iets wat je hebt gemist?
Dansen! Ja, lekker dansen, lachen en weekendjes weg met vrienden. Ik mis ook de NDSM-ers die je tegenkomt op de werf, het was zo stil . Met name de bijeenkomsten met de community hier en het uitwisselen van ideeën!
Je houdt dus van dansen, heb je ook speciale muziek die je de afgelopen tijd heel veel hebt gedraaid?
Ik houd enorm van dance en disco met een groove. Ik ben voor de corona nog naar een concert geweest van Underworld. Dat is heel erg 90s, maar dat vond ik fantastisch! Wat ook wel leuk is, is dat ik door Jan héél veel nieuwe muziek ontdek. Ik heb zelf een afspeellijst gemaakt met onder andere muziek die ik door hem heb ontdekt en “Once Upon a Mancave” genoemd. Daar staat bijvoorbeeld ook muziek van de band Crosby, Stills, Nash & Young.
Denk je ook dat je tot een bepaalde realisatie bent gekomen die centraal staat in deze tijd?
Ik wil meer de diepte in en daarmee bedoel ik ook op weg naar eenvoud. Pas dan word je je echt bewust wat voor impact je als persoon maakt op je omgeving (milieu en mensen) op basis van de manier waarop je leeft, wat je doet.
Dus meer bewust zijn van je acties?
Ja, maar dat was ik al wel. Het zou fijner zijn als het wat eenvoudiger zou zijn en wat overzichtelijker. Meer de focus op de kwaliteit dan op kwantiteit. Ik merk dat het belangrijk is om dichter bij mezelf te komen. Wat wil ik eigenlijk precies? Waar ben ik goed in? Wat wil ik overbrengen? Wat voor positiefs wil ik toevoegen aan deze wereld? Dat was mijn bezinning.
Mooie gedachte! En tot slot: wat verwacht je van een post-corona tijd?
Ik heb een hele interessante Tegenlicht aflevering gezien over trendwatcher Lidewij Edelkoort. Die dame werkte altijd voor de grote fast-fashion bedrijven en ze voorspelt trends die gaan komen jaren vooruit. Haar interview was me zo op het netvlies gebleven. Ze sprak over de samenleving die na corona komt die heel anders gaat zijn dan nu. Het zal meer gaan over het belang van de community. Het is belangrijk dat we veel meer met kleine communities voedsel gaan produceren en dingen gaan delen. Minder globalisering en meer van het lokale. Ik ben ook meer gaan lezen over hoe communities (the commons) het over de hele wereld doen. Die verschillen natuurlijk allemaal erg in aanpak. Dat vind ik heel interessant, ook omdat we zelf onderdeel uitmaken van een drijvende community schoonschip. Ik denk dat we veel meer verbinding gaan opzoeken met elkaar. Dat is wel een andere beweging dan een deel van de mensen die individualistisch en anoniem in de stad leven en misschien hun eigen buren niet eens kennen. Het nieuwe normaal is op weg naar lokaal.
Volg de geWoonboot hier op Instagram.